سفر برای زیارت قبور
مسافرت كردن برای زیارت قبور مشروع است؟
پاسخ:
زیارت قبور، یك امر مستحب است،{ و اسلام به خاطر آثار سازنده، بر آن تأكید دارد، ولی صحیح است فردی برای زیارت قبور انبیا{ و اولیا به مسافرت برود، مثلاً برای زیارت قبر پیامبر اكرم صلَّی اللّه علیه{ و آله{ و سلَّم به مدینه سفر كند{ و یا برای زیارت سیدالشهدا علیه السَّلام به كربلا برود؟، جواب كوتاه این كه: اگر زیارت قبور مستحب است، مقدمه آن كه مسافرت كردن است نمی تواند حرام باشد.
اینك توضیح آن:
زیارت قبر پیامبر اكرم صلَّی اللّه علیه{ و آله{ و سلَّم از مستحبات مؤكّدی است كه تمام علمای ادرود بر آن اتفاق نظر دارند. تقی الدین سبكی شافعی (متوفای756) یكی از فقیهان چیره دست قرن هشتم است. او در تحلیل اندیشه ابن تیمیه(م7 8هـ) كه استحباب زیارت قبر پیامبرصلَّی اللّه علیه{ و آله{ و سلَّم را منكر شده بود، كتابی به نام «شفاء السقام فی زیارة خیر الأنام» نوشت{ و با پژوهشی وسیع آرای فقیهان اهل سنت را از قرن چهارم تا روزگار خویش در آن كتاب گرد آورده،{ و روشن ساخته است كه استحباب زیارت قبر پیامبر اكرم صلَّی اللّه علیه{ و آله{ و سلَّم از مسلّمات فقه اسلامی است. [1]
علاّمه{ و محقق سخت كوش معاصر، آیت اللّه امینی (1320ـ 1390) در كتاب شریف «الغدیر» به تكمیل مساله پرداخته{ و نظریات بیش از 40دانشمند مسلمان اعم از فقیه{ و محدّث را در این زمینه تا عصر خویش گرد آورده است. [2] .
علاقه مندان می توانند برای آبعضی از نظرات این بزرگان به دو كتاب یاد شده كه در دسترس همگان قرار دارد، مراجعه كنند. ما در اینجا به نقل سه گفتار بسنده می كنیم:
1. محمد بن عبدالوهّاب می گوید: زیارت پیامبر مستحب است، ولی باید مسافرت برای زیارت مسجد{ و نماز گزاردن در آنجا انجام گیرد. [3] .
2. عبدالرحمن جزیری نویسنده كتاب «الفقه علی المذاهب الأربعة» كه در آن فتاوای فقهای چهار مذهب را گرد آورده است، می نویسد:«زیارت قبر پیامبرصلَّی اللّه علیه{ و آله{ و سلَّم از بالاترین مستحبات بوده{ و در مورد آن احادیثی وارد شده است». پس به نقل شش روایت پرداخته{ و آداب زیارت را بیان می كند. [4] .
از آنجا كه مؤلف الفقه علی المذاهب الأربعة، تعلیقه ای بر متن مذكور ننوشته، این حاكی از آن است كه مذاهب أربعه با آن موافق هستند .
3. شیخ عبدالعزیز بن باز می گوید: كسی كه مسجد پیامبر را زیارت كرد مستحب است در روضه پیامبر دو ركعت نماز بگزارد، پس بر پیامبر سلام بگوید، همچنانكه مستحب است به قبرستان بقیع برود{ و به شهیدان مدفون در آن، درود بگوید. [5] بدین ترتیب، روشن گردید كه زیارت قبر پیامبر ادرود صلَّی اللّه علیه{ و آله{ و سلَّم مستحب است، امّا سخن در مورد سفر برای زیارت قبر پیامبر{ و دیگر اصحاب اوست،
در اینجا این سؤال بیان است كه آیا مسافرت برای زیارت قبر پیامبر صلَّی اللّه علیه{ و آله{ و سلَّم مشروع است یا خیر؟ جواب آن روشن است، زیرا مسافرت آنگاه كه مقدمه مستحب قرار بگیرد، طبعاً مستحب{ و یا لااقل مباح خواهد بود، علاوه بر این دلیل اصولى، سیره مسلمانان جهان در چهارده قرن، روشن ترین گواه بر جواز مسافرت به نیت زیارت قبر نبی اكرم صلَّی اللّه علیه{ و آله{ و سلَّم است.